A RENDICIÓN FRENTE A REALIDADE. COOPERATIVA "LA ARZUANA"

Este mes Arzúa perdeu algo propio da nosa colectividade, tras un longo tempo vaticinando a desaparición dunha empresa emblemática como a Cooperativa “La Arzuana”; Digo emblemática porque fai máis tempo que existía que algúns de nós, e tamén digo que é emblemática porque constituía un exemplo de economía social xurdida do propio pobo. 

Arzúa, e non só os gandeiros, perderon esta semana un emblema, algo da nosa historia e algo do que nos podíamos sentir orgullosos a pesares de non ser socios. Moitos nos preguntamos (dende fai moito tempo) ¿como foi posible que unha empresa que partía de premisas fundamentais para alcanzar o éxito morrese de inanición e inacción? ¿Cómo é posible que os propios socios permitiran esta situación?. Levo uns días pensando no tema e cheguei a algunha conclusión, a cal non sei se será a correcta, pero que me atrevo a compartir para que se alguén pode e queira me ilumine con outros puntos de vista. 

Estamos cansos, nos últimos tempos, de escoitar falar de corrupción e de mala xestión, e mesmo da necesidade de que a cidadanía participe activamente nos asuntos públicos. Eu non vou negar a maior, son certos os tres aspectos, pero en última instancia resulta que a participación activa do cidadán de a pé condiciona o noso futuro; me explico, se deixamos que algo aconteza, tamén somos culpable do que acontece; se non actuamos activamente nos asuntos colectivos estamos permitindo que outros actúen particularmente. Vos preguntaredes ¿a onde vai este?. Vou a facer unha comparación entre a sociedade española e a Cooperativa do noso pobo. O colectivo é máis reducido, pero é un colectivo. 

Na Cooperativa (visto dende fora e sen ser parte activa no asunto) sufreu durante os últimos anos o embite dunha crise que se veu acrecentado pola conxunción de dous ou tres factores máis, a saber: unha masa social (os socios) inactivos e inmobiles, unha mala xestión (da executiva e directamente do seu presidente), e supostamente, tal e como parece que indican algún socios e segundo se fan eco os medios de comunicación estes días, dun dolo na súa xestión (segundo La Voz de Galicia, habería socios pensando en denunciar ao Presidente e a Executiva) 

Como tamén acontece na sociedade actual, eu afirmo que no caso das cooperativas agrarias faise necesario un cambio de formas, unha modificación do contrato das sociedades. Un observa que hai algo inxusto nas sociedades cooperativas nas cales existen diferencias sustanciais entre os seus membros. Me refiro a que un pequeno productor non pode ter o mesmo peso na toma de decisión que un productor moito máis grande (non pode pesar o mesmo un gandeiro con 5 vacas que outro con 200), e no caso de La Arzuana esto condicionou, supostamente, que algún se alineasen con un Presidente buscando a colocación de familiares ou ben amosándose como estómagos agradecidos polas paparotas cos que os agasallaba. Douse a paragoxe nos últimos anos que socios, que nin consumían nin producían para a cooperativa (mesmo nin producían leite para nadie xa que cesaran na actividade) decidían nas Asambleas. Neste caso, ¿Qué criterios utilizaron na votación?¿ Os que beneficiaban á colectividade?. Perdoade que o dubide. 

Ao segundo aspecto, o da mala xestión, só me vou a referir para facerme unha pregunta: ¿en cantas empresas figura o Presidente de La Arzuana? ¿Qué situación están a sufrir/padecer ditas empresa?. Buscade por Internet, atoparedes, alomenos 5-6 empresas, e ninguna en boa situación. Conclusión: dubido da súa capacidade para a xestión. 

Do terceiro, e presunto suposto, non me vou a pronunciar, o deixo para un Administrador Xudicial ou para un Xuíz.

 Onte pola tarde, xurdíu con forza un último rumor (eu, alomenos non teño constancia da confirmación), a dimisión de Eugenio Montero como presidente da outra cooperativa de Arzúa, Perpetuo Socorro Soc Cooperativa Galega. Esta dimisión ven se puido producir xa fai uns anos e acompañada da dimisión en “La Arzuana”, ¿non creedes?. Como se soe dicir:¡¡¡ A boas horas mangas verdes!!! 

Á nova executiva que poida xurdir, só lle desexo boa sorte, e moita, porque sen dúbida a van a necesitar, de partida teñen un hándicap moi grande, a saber: a perda do mercado natural debido a que moitos dos socios de “La Arzuana “ tamén o eran de “Perpetuo Socorro”, se os primeiros teñen que fuxir e refuxiarse en outras cooperativas ou empresas para poder vender o seu leite, tamén terán que consumir pensos nesas outras cooperativas ou empresas, o cal suporá menor negocio e menos clientes. O dito, sorte, moita sorte, polo ben da coopertiva, dos socios e tamén de Arzúa.

"UNHA ALTERNATIVA GALEGA Á REFORMA DO SISTEMA FINANCEIRO ESPAÑOL"

  

VENCE, Xavier (2012) Dir.; "Unha alternativa galega á reforma do sistema financeiro español"

Cando un sistema entra en crise é cando, precisamente, se medita e se traballa máis sobre o mesmo. Iso é o que está a acontecer co sistema financieiro, dende fai moito non se fala nen se escribe tanto sobre o mesmo, e o documento de traballo cuxo enlace se relaciona na parte superior non podía ser menos.

O estudo dirixido por Xavier Vence y realizado coa colaboración de Brais Yáñez Chamosa e Jorge Fernandez Montoto nos fai unha análise detallada da crise que está a vivir o sector financieiro e as súas consecuencias sobre a chamada “economía real”, e pasa a teorizar sobre unha “alternativa galega á reforma do sistema financieiro español”

As orixes ou causas do estrangulamento do financiamento ás PEMES é compartido por moitos de nos (empregados de banca nalgúns casos), e fica descrito con detalle no estudio realizado por Yáñez e Fernández. Resumindo moito o proceso de estrangulamento da financiación, o Sector financieiro adicouse nos últimos tempos a especular máis que a invertir, a buscar réditos rápidos e elevados en vez de pensar noutros fins como o contribuir o desenvolvemento económico.  Esta situación é comprensible dado que os fins buscados pola gran banca é a maximización dos beneficios, sobre todo na banca privada. É precisamente neste punto onde os autores proclaman a necesidade de desenrolo dunha banca pública (galega), dado que os fins perseguidos polo sector público (quen ostentarían a propiedade nunha banca pública, ou alomenos detentarían certa influencia na xestión dunha banca mixta) serían, ou deberían ser outros, e entre eles debería estar o contribuir o desenrolo económico.

Partindo destas premisas e analizando a realidade europea e incluso mundial constátase a existencia dunha banca pública en moitos países, onde se logran mellores desenvolvementos no sector financieiro que en España, e onde a crise se notou menos.

A realidade española e galega lévanos a que o financiamento se concentrou en exceso no sector da construcción, tumor maligno da nosa actual estructura económica. Os impagos sufridos polo sector financieiro ata a actualidade, así como os que previsiblemente se sufra, ocasionan unha contracción do crédito ó sector productivo, o cal unido o feito das novas normativas que pretenden fortalecer o capital das entidades para que non sucumban o pinchazo do sector construcción levan como xa dixemos á restricción do crédito. Todo esto condiciona que as empresas se vexan privadas de canles de financiamento que consideran adecuados. Neste punto fago o primeito inciso ou puntualización sobre o estudio: as empresas certamente tamén vivían unha situación de apalancamento financieiro excesivo, o cal difícilmente se pode manter nunha situación de restricción do crédito; as alternativas pasarían por buscar financiación a través de novos inversores ou a través de fusións ou agrupacións de empresas en determinados sectores (algo que pola idiosincrasia do noso país é bastante complicado)

No tocante a un sector financieiro público estou totalmente dacordo coa necesidade do mesmo, pero….. é necesario pensar perfectamente o modelo que desexamos ter.  Vimos de “dar o tiro de gracia” a través da nova normativa a un sistema financieiro social  baseado nas caixas de aforro, e o que temos que meditar é precisamente porque fallaron. A tal respecto apunto dous aspectos:

-    Fallouse porque o carácter social primou sobre a obra social das caixas e esquenceuse o “financiamento social”, perseguindo a maximización de beneficios a expensas de asumir maiores riscos financieiros na actividade de intermediación. Como consecuencia disto acumularonse perdas que remataron por facer inviables a algunhas entidades.

-          A causa básica do anterior punto provén das fórmulas de goberno que se tiveron aplicado ata o de agora nas caixas de aforro, a cal pivotaba no poder político e nos consellos de administración faltos de profesionais e plagados de políticos.

Polo tanto, para plantexarnos un sector financieiro público debemos, en primeiro lugar, evitar cometer os fallos comentados anteriormente. No estudio faise mención expresa a sistemas que funcionan noutros lares, tal como o BND de Dakota do Norte. Aproveitemos neste senso o que aparentemente funciona noutros lares, adaptemos estes tipos de modelo (sobre todo o de administración)

Unha puntualización máis a ter en conta, sobre todo tras a nacionalización de Bankia: a esta entidade houbo que nacionalizala por considerala “sistémica” (é tan grande que a súa caída provocaría un colapso no resto do sector financieiro), pois actualmente podemos estar enfatizando a creación de máis entidades “sistémicas” coa obriga que o goberno plantexa noutros grupos de caixas, corrixamos primeiramente ese erro, o cal a súa vez nos facilitará a creación de entidades públicas ou mixtas asociadas a determindas rexións.

Creo firmemente que tamén estamos perdendo unha ocasión única para que o proceso de reestructuración non acabe mal nin sexa un custo excesivo para as arcas públicas,  e se estamos inxectando cantidades inxentes en rescates, tal vez sexa o momento de que a consecución dunha banca pública sexa a través da transformación das entidades actualmente intervidas e ás que actualmente se lles facilitou financiamento por parte do FROB.

Respecto á creación dun grupo ou entidade financieira galega creo que  constitúe unha medida de actuar sobre a economía tan válida como outra calquera, pero o maior risco que podemos correr é que a finalidade perseguida se corrompa e voltemos a sufrir unha situación como a actual. Conclusión: de facelo, hai que facelo ben e artellar uns sistemas de controis que incidan na dirección das entidades,  pero que impidan que os gobernantes tomen as medidas ou corrompan a actividade da  propia entidade a crear.

SIMIOCRACIA

ANNUS HORRIBILIS

Gustaríame poder dicir iso de "ANNUS HORRIBILIS", pero realmente xa levamos uns cantos, concretamente dende o 2008, e elexín este latinaxo para falar da crise, porque así dicimos cando un ano non nos foi moi ben, e como esta crise parecía que ía ser curta..... pois a verdade é que resulta unha mágoa que non poidamos dicir iso de "ANNUS HORRIBILIS"

 Das crises sempre se soe sacar algo en positivo, pero aquí levamos catro anos e aínda no vimos a luz ao fin do túnel para poder sacar algo en positivo deste sufrimento colectivo demasiado longo. É certo que sempre nos queda a esperanza de lograr alcanzar esa meta que sería a recuperación do crecemento e a estabilidade económica, pero para desgracia nosa, é a esperanza a que perdemos día a día.

Podemos buscar tódolos culpables que queiramos para achacarlle a paternidade/maternidade da situación na cal nos atopamos, e en España en particular temos a un colectivo que é obxetivo de todas as miradas: os políticos, e realmente, e en parte, non nos faltan motivos para pensar neste grupo de cidadáns para buscar un culpable.

Digo en parte, porque, cando as cousas van ben aquí nadie protesta, aquí nadie discrepa e aquí ninguén aporta outro punto de vista diferente do oficial. ¿Alguén se acorda da última crise vivida en España?, aquela que nos asolagou no ano 1993, despois dos fastos do 1992 (EXPO, OLIMPIADAS...) Pois dende aquela crise ata o comenzo desta pasaron 15 anos, período no cal vivimos un crecemento increíble, no cal gastamos e gastamos sen pensar que a bonanza económica podía acabar, agora miramos atrás e meditamos en moitos gastos/inversións que xa consideramos insensatos. Só por citar algúns: Aeroportos fantasmas como o de Ciudade Real e Castellón; ampliacións temerarias doutros como a dos tres galegos sen plantexarnos a viabilidade doutra opción que pasaría por conquerir un aeroporto internacional ben comunicado con calquer recuncho da nosa Autonomía; a Cidade da Cultura; multiusos varios diseminados por calquer concello; polígonos industriais desertos -porque non chegaron a asentarse as empresas que logo deron en quebra-, ..... Visto estas cousas, ao mellor van ter razón os que dicían que vivimos coma ricos cando non o éramos.

Esta semana, a través das redes sociais, concretamente TWITTER, atopeime cunha reflexión que decía o seguinte: "Tras 2 décadas bajando impuestos progresivos, nos hemos quedado sin dinero y ahora subimos tasas a menos q mileuristas.” A persoa que twitteou isto foi Jordi Sevilla, sí, aquel que noutrora lle dixo ao expresidente que podía aprender en dúas tardes o que algúns aínda non conseguimos en 5 anos nos que nos deron un título de "LICENCIADO EN ECONOMÍA". Sen embargo, isto fixome meditar algo, e é que efectivamente levamos como dúas décadas baixando impostos progresivos, baixando os impostos que teoricamente son máis sociais, ao mesmo tempo que subimos constantemente os impostos indirectos, eses que non diferencian en absoluto a nosa situación persoal e económica e que se xustifican básicamente polo consumo. Ahí lle teño que dar a razón ao señor Sevilla, lóxicamente logo debería preguntarlle porque cando el estivo no goberno se fixo xustamente iso. Vamos a darlle o beneplácito de que, alomenos, recoñece o erro.

Certamente, en España conquerimos un "Estado do Benestar" envexable, sobre todo se pensamos na Sanidade, Educación, Pensións, Lei de Dependencia, Igualdade, .... Despois das rebaixas en impostos que fixemos nas últimas décadas debemos empezar a valorar se realmente estamos dispostos a sufragar ese "Estado do Benestar" (espero firmemente que a resposta sexa maioritarimente positiva). Entón, se partimos do feito de que desexamos esta prestación social pública, entón deberíamos plantexarnos, máis que recortes, incrementar as fontes de financiación dos mesmos. 

Chegados a este punto tamén deberíamos pensar en algo tan sinxelo como no proceder da "Facenda Pública", esa disciplina económica que casa ingresos e gastos públicos a fin de equilibralos para afrontar as inversións e os gastos que as Administracións Públicas deben levar a cabo. Fixemonos que aquí tamén podemos ter outro fallo no noso sistema. ¿Alguén observou un Orzamento Público restrictivo quitado os dous últimos anos? Vou respostar eu: ¡¡¡NON!!!. Temos aquí outro "vicio", as Administracións intentar incrementar constantemente os seus gastos, e iso en épocas de bonanza económica pódese tapar co incremento da recadación debido ó crecemento económico, pero no momento en que a recaudación mingúa por unha recesión, o sistema entra en Déficit e vémonos obrigados a pedir prestado (increméntase a Débeda Pública" )

Ao final parece que a Economía Pública non difire moito da privada que cada un ten na súa casa, logo o que ten que facer a Facenda Pública será: maximizar ingresos e minizar, ou alomenos, conter os custos, pero eso sí, respetando aqueles servicios que queremos preservar, e que nos deben facer unha sociedad igualitaria e xusta, na que calquera poida chegar a onde desexe sempre que destaque nunha determinada faceta e poña da súa parte esforzo e adicación. Estamos compartindo sufrimentos nestes intres, compartamos solucións e esperanzas, e que estas no futuro se convirtan en oportunidades colectivas. 

Ata o de aquí todo sería ideal, pero faltanos outra compoñente económica pública: a promoción económica. A veces para medrar económicamente necesitamos gastar (invertir), e o Estado debe ter esa faceta, e se non a desenrolamos atoparemonos nunha situación como a actual, na cal ademáis de reducir o gasto social, tamén reducimos a inversión, e polo tanto estrangulamos o posible crecemento económico e profundizamos na crise.

¿Seremos capaces nalgún momento de actuar contraciclicamente no ámbito orzamentario?, é dicir, conter o gasto en época de bonanza e distinar recadación a aforrar para poder expandir ese Gasto Público no momento en que entremos en recesión e a Economía Privada non sexa o suficentemente forte para tirar da producción do país.

Ahí está a decesión dos nosos gobernantes: podemos optar por que o mercado regule a maior marte da economía, e situarémonos nunha situación similar a que imos vivir ou apostar por un Estado forte no económico que sexa capaz de actuar contraciclicamente e sen nengún tipo de complexo nos momentos de crise.

A PROBREZA NESTAS DATAS.

Cando nos enfrontamos á pobreza soemos pensar en xente que ten que vivir na rúa, que carece de ingresos, que non ten acceso a determinados servicios como a vivenda, a auga potable, a sanidade, que non poseen emprego, ……

É curioso que aqueles que non estamos nunha situación tan precaria non nos lembremos nestes días de xente que non ten a mesma sorte que nos, mentres esta xente carece de moitos bens básicos, como a comida e a vivenda, nos estamos lapidando estes días cantidades inxentes de comida e de diñeiro

A probreza amósase de forma moi dispar no mundo, de xeito que en Asia Meridional se atopa a maior cantidade de xente que subsiste con menos de 1 dólar, uns 515 millóns de persoas; en Asia Oriental e Suroriental e o Pacífico son uns 446 millóns de persoas; 219 millos na África ao sur do Sahara; 11 millóns nos países árabes; en Ámerica Latina e o Caribe máis de 110 millóns de persoas viven con menso de 2 dólares, ….. e así poderíamos seguir ata acercarnos o ámbito nacional.

É fundamental lembrarnos destes cocidadáns do mundo que se atopan nunha situación moito máis precaria que a nosa, e non só deberíamos lembrarnos determinados días ao ano deles, senón que o deberíamos facer todos os días, ¿cómo lembrarnos deles cando moitas veces temos moitos problemas persoais que afrontar?, de forma moi sinxela, aplicando á máxima de que cando a iniciativa privada non chega a determinados aspectos, quen o debe de facer é o Estado, e estamos falando dos Organismos Estatais pero tamén dos Supraestatais. (Unión Europea, Banco Mundial, ONU, UNESCO, …)

Neste senso, na década dos 90 xurdiu o movemento 0,7% do PIB, no cal se propoñía que os paises desenrolados aportanse ese porcentaje do PIB para do desenrolo dos países máis pobres. Desafortunadamente nunca se chegou a por en marcha esta iniciativa na súa totalices, coma de costume só boas intencións por parte dalgúns Estados e nada máis.

A última iniciativa preocupante neste eido é a supresión da Secretaria de Estado de Cooperación Internacional, feito que devalua a cooperación como política de Estado con identidade propia en sí mesma con fins e obxetivos independentes doutras polítcas.

Ademáis vense manifestando que en algunhas Comunidades Autónomas tamén se esta producindo a supresión de fondos adicados a estes fins.

Meditemos, aproveitando estas datas, na importancia destes feitos, na importancia de lembrarnos de quen o pasa moito peor que nos, de quen non posúe o básico para subsistir, en quen pasa fame, morre de fame ou de enfermedades que a nós nos parecen erradicadas.

POLÍTICA, VOCACION DE SERVICIO PUBLICO, SOLDOS E CRISE.

Escomenzamos a legislatura municipal 2011-2015, acaban de pasar trinta días dende a formación das corporacións locais, e cando estas liñas estén publicadas en tódolos concellos se terán adoptado as decisións plenarias sobre organización das Corporacións. Este nome tan pomposo engloba, entre outros os soldos que van a cobrar os nosos representantes. Estes plenos darán que falar, en moitos concellos durante toda a legislatura, pero nesta ocasión o énfasis será maior dada a coxuntura económica que vivimos, e os movementos sociais que están espertando como o 15-M con eslogans tan demoledores como “Non hai pan para tanto chourizo”
Os cidadáns están vendo tódolos días publicados nos BOP provinciais o que vai a cobrar o seu alcalde, e os concelleiros con adicacións parciais e exclusivas. Hai casos nos que as retribucións que percibirán farán que moitos se levan as mans as cabezas, e non sen razón, posto que existen alcaldes, dunha e doutra cor, que cobran máis que un Presidente Autonómico, que un Ministro ou mesmo que o Presidente do Goberno, e ante esto un pregúntase: ¿é xusta esta situación?
É comprensible que os cidadáns se alporicen e protesten polos soldos dos representantes, neste caso municipais, pola sinxela razón que levamos tres anos nos cales a clase política e a patronal pediron contención salarial, reducción de soldos, incrementos da productividade, …. e mentres tanto, estes representantes chegado o actual momento, fixanse eles mesmos os soldos, e nalgúns caso non precisamente reducidos.
Se partimos dun suposto de que os representantes públicos son, por decilo dalgún xeito, empregados de tódolos cidadáns, ¿alguén coñece a un empregado que el mesmo se fixe o soldo?, ¿acoso non existe regulacións a través de convenios laborais que establecen tramos e complementos salariais? ¿Para cando unha regulación baremada nos soldos dos políticos municipais?

Hai xente que en moitos casos alega que os políticos poden estar cobrando máis na súa actividade privada, e mesmo que a limitación ou regulación podería desincentivar a bos políticos e xestores a participar na función pública, creo persoalmente que esta circunstancia se ve anulada pola vocación de servicio público e tamén polo feito de que, ao igual que moitos poden optar a postos de funcionarios dun ou outro nivel e cobrar máis ou menos segundo a oposición pertenza a un grupo F, E, D, C, B ou A, tamén os políticos poderán optar a un cargo ou outro (segundo os seus méritos) e optar a maiores salarios, onde os máis altos deberían ser o do Presidente do Goberno, o do Presidente do Senado e o do Congreso dos Diputados.



En definitiva, os políticos deberán aplicar o razonamento no seu goberno e tamén para fixarse os seus soldos a fin de que a cidadanía non vexa a política como un problema, como un xeito de enriquecerse e como unha actividade egoísta. Débese voltar a unha actividade política vocacional de principios e de predicar co exemplo, porque nadie obriga a ningún político a presentarse a unhas eleccións
Polo tanto é necesario e imprescindible acometer unha reforma lexislativa que delimite os soldos, que os vencelle alomenos ao número de habitantes e incluso a outras variables como dispersión poboacional, volumen orzamentario, etc.
Para rematar, é necesario gobernar con sensatez e razocinio para voltar a involucrar a poboación na política e que non vexan esta actividade como un problema, senón como un xeito de solucionar problemas comúns.

Publicado en Crónicas da Comarca, número xullo 2011