Cando un sistema entra en crise é cando, precisamente, se
medita e se traballa máis sobre o mesmo. Iso é o que está a acontecer co
sistema financieiro, dende fai moito non se fala nen se escribe tanto sobre o
mesmo, e o documento de traballo cuxo enlace se relaciona na parte superior non
podía ser menos.
O estudo dirixido por Xavier Vence y realizado coa
colaboración de Brais Yáñez Chamosa e Jorge Fernandez Montoto nos fai unha análise
detallada da crise que está a vivir o sector financieiro e as súas
consecuencias sobre a chamada “economía real”, e pasa a teorizar sobre unha “alternativa
galega á reforma do sistema financieiro español”
As orixes ou causas do estrangulamento do financiamento ás
PEMES é compartido por moitos de nos (empregados de banca nalgúns casos), e
fica descrito con detalle no estudio realizado por Yáñez e Fernández. Resumindo
moito o proceso de estrangulamento da financiación, o Sector financieiro
adicouse nos últimos tempos a especular máis que a invertir, a buscar réditos rápidos
e elevados en vez de pensar noutros fins como o contribuir o desenvolvemento
económico. Esta situación é comprensible
dado que os fins buscados pola gran banca é a maximización dos beneficios,
sobre todo na banca privada. É precisamente neste punto onde os autores proclaman
a necesidade de desenrolo dunha banca pública (galega), dado que os fins
perseguidos polo sector público (quen ostentarían a propiedade nunha banca pública,
ou alomenos detentarían certa influencia na xestión dunha banca mixta) serían,
ou deberían ser outros, e entre eles debería estar o contribuir o desenrolo
económico.
Partindo destas premisas e analizando a realidade europea e
incluso mundial constátase a existencia dunha banca pública en moitos países,
onde se logran mellores desenvolvementos no sector financieiro que en España, e
onde a crise se notou menos.
A realidade española e galega lévanos a que o financiamento
se concentrou en exceso no sector da construcción, tumor maligno da nosa actual
estructura económica. Os impagos sufridos polo sector financieiro ata a
actualidade, así como os que previsiblemente se sufra, ocasionan unha contracción
do crédito ó sector productivo, o cal unido o feito das novas normativas que
pretenden fortalecer o capital das entidades para que non sucumban o pinchazo
do sector construcción levan como xa dixemos á restricción do crédito. Todo
esto condiciona que as empresas se vexan privadas de canles de financiamento
que consideran adecuados. Neste punto fago o primeito inciso ou puntualización
sobre o estudio: as empresas certamente tamén vivían unha situación de
apalancamento financieiro excesivo, o cal difícilmente se pode manter nunha
situación de restricción do crédito; as alternativas pasarían por buscar
financiación a través de novos inversores ou a través de fusións ou agrupacións
de empresas en determinados sectores (algo que pola idiosincrasia do noso país é
bastante complicado)
No tocante a un sector financieiro público estou totalmente
dacordo coa necesidade do mesmo, pero….. é necesario pensar perfectamente o
modelo que desexamos ter. Vimos de “dar
o tiro de gracia” a través da nova normativa a un sistema financieiro social baseado nas caixas de aforro, e o que temos
que meditar é precisamente porque fallaron. A tal respecto apunto dous
aspectos:
- Fallouse porque o carácter social primou sobre a obra
social das caixas e esquenceuse o “financiamento social”, perseguindo a
maximización de beneficios a expensas de asumir maiores riscos financieiros na
actividade de intermediación. Como consecuencia disto acumularonse perdas que
remataron por facer inviables a algunhas entidades.
-
A causa básica do anterior punto provén das fórmulas de
goberno que se tiveron aplicado ata o de agora nas caixas de aforro, a cal
pivotaba no poder político e nos consellos de administración faltos de
profesionais e plagados de políticos.
Polo tanto, para plantexarnos un sector financieiro público
debemos, en primeiro lugar, evitar cometer os fallos comentados anteriormente.
No estudio faise mención expresa a sistemas que funcionan noutros lares, tal
como o BND de Dakota do Norte. Aproveitemos neste senso o que aparentemente
funciona noutros lares, adaptemos estes tipos de modelo (sobre todo o de
administración)
Unha puntualización máis a ter en conta, sobre todo tras a
nacionalización de Bankia: a esta entidade houbo que nacionalizala por
considerala “sistémica” (é tan grande que a súa caída provocaría un colapso no
resto do sector financieiro), pois actualmente podemos estar enfatizando a
creación de máis entidades “sistémicas” coa obriga que o goberno plantexa noutros
grupos de caixas, corrixamos primeiramente ese erro, o cal a súa vez nos
facilitará a creación de entidades públicas ou mixtas asociadas a determindas
rexións.
Creo firmemente que tamén estamos perdendo unha ocasión única
para que o proceso de reestructuración non acabe mal nin sexa un custo excesivo
para as arcas públicas, e se estamos
inxectando cantidades inxentes en rescates, tal vez sexa o momento de que a
consecución dunha banca pública sexa a través da transformación das entidades
actualmente intervidas e ás que actualmente se lles facilitou financiamento por
parte do FROB.
Respecto á creación dun grupo ou entidade financieira galega
creo que constitúe unha medida de actuar
sobre a economía tan válida como outra calquera, pero o maior risco que podemos
correr é que a finalidade perseguida se corrompa e voltemos a sufrir unha
situación como a actual. Conclusión: de facelo, hai que facelo ben e artellar
uns sistemas de controis que incidan na dirección das entidades, pero que impidan que os gobernantes tomen as
medidas ou corrompan a actividade da propia entidade a crear.
